De secundaire markt van smartphones is hot. De groeiverwachtingen zijn enorm en analisten buitelen over elkaar heen met de meest wilde voorspellingen. Zo ook het Amerikaanse International Data Corporation (IDC), een bekend en gerenommeerd onderzoeksbureau dat al sinds de jaren zestig van de vorige eeuw voor ons de wereldwijde telefoonmarkt analyseert. Volgens het laatste onderzoek van IDC is de globale secundaire markt dit jaar meer dan € 60 miljard groot en gaan er wereldwijd ruim 309 miljoen gebruikte smartphones over de toonbank. Maar hoe realistisch zijn al deze voorspellingen nu echt? Wat zijn de specifieke bedreigingen en uitdagingen voor de Europese markt van refurbished en gebruikte smartphones? Wij zetten de belangrijkste ontwikkelingen overzichtelijk op een rij.
Recent heeft de Europese Unie een overwinning op Apple behaald door het verplicht stellen van USB-C poort vanaf 28 december van dit jaar. De Amerikaanse gigant ging schoorvoetend overstag en de in september vorig jaar gelanceerde Apple iPhone 15-serie heeft nu een USB-C poort. Afgedwongen door de EU. Europa wil hiermee natuurlijk de alsmaar groeiende e-waste berg verminderen. Maar de nieuwe verordening heeft mogelijk ook een enorme impact op de Europese secundaire markt van gebruikte toestellen.
Vanaf 28 december is het namelijk ook niet meer toegestaan om gebruikte smartphones zonder zo’n USB-C oplaadpoort – en dit zijn vooral Apple iPhones – in de EU te importeren. Een beetje technisch verhaal, maar de EU eist dat geïmporteerde gebruikte telefoons aan dezelfde eisen voldoen als nieuwe toestellen. Telefoons die al in Europa waren, hoeven overigens niet aan deze eisen te voldoen. Het staat vrij om deze niet-USB-C gebruikte Europese Apple iPhones hier te blijven verkopen. Op papier heeft dit grote gevolgen voor de Europese markt van gebruikte en refurbished smartphones, omdat Europa nog steeds afhankelijk is van geïmporteerde telefoons om aan de vraag te voldoen.
Europese import
Volgens analisten van het Britse CCS Insight kwamen in 2023 nog steeds verreweg de meeste in Europa verkochte gebruikte smartphones uit Amerika. Vorig jaar werden ruim vier keer meer toestellen in Amerika teruggenomen dan in Europa. Dat verschil wordt zonder twijfel in de komende jaren kleiner en kleiner. In totaal werden in Europa in 2023 volgens deze analisten 20 miljoen gebruikte toestellen via het georganiseerde kanaal verkocht. Hoewel de import substantieel minder was dan in 2022, kwam toch nog 55% van de in Europa verkochte gebruikte telefoons van de andere kant van de oceaan en uit Japan en werd de overige 45% lokaal ingeruild. En als de Europese regels strikt worden toegepast, dan moet de import van alle Apple iPhone-modellen van voor de iPhone 15 stoppen in 2025. Of de regels streng worden toegepast, dat is nog maar de vraag, gezien de inconsequente handhaving van het CE-keurmerk.
CE-goedkeuring
Wat meer achtergrond over dit CE-keurmerk. Alleen mobiele telefoons met een CE-goedkeuring mogen op de Europerse markt verkocht worden. Het CE-keurmerk, dat duidelijk zichtbaar op het toestel moet zijn aangebracht, geeft aan dat het toestel voldoet aan de Europese wetgeving op het gebied van gezondheid, veiligheid en milieubescherming. Het CE-label toont aan dat het product getest is en voldoet aan de vereisten voor verkoop binnen de EU. Het waarborgt dat de telefoons veilig zijn voor gebruik en dat ze geen schade toebrengen aan gebruikers of het milieu. De richtlijnen gelden voor nieuwe toestellen maar ook voor telefoons, nieuw en gebruikt, die in Europa worden geïmporteerd.
Smartphones, zowel Apple iPhones als Android-toestellen, uit Amerika hebben dit keurmerk niet en mogen dan ook officieel hier niet verkocht worden. Europa-breed is de handhaving hiervan echt allesbehalve consistent. Zo zijn België en Polen heel streng en Frankrijk en Duitsland weer helemaal niet. Nederland zweeft hier ergens tussenin. Dit creëert onzekerheid voor aanbieders van gebruikte en refurbished telefoons en rechtsongelijkheid en is daardoor schadelijk voor de verdere groei van de Europese secundaire markt. Dat kan toch niet de bedoeling van de EU zijn?
De laatste jaren zijn tal van initiatieven ontplooid om de levensduur van telefoons te verlengen. Repareren en hergebruik zijn de twee pilaren om dit te bereiken.
Meer inruil in Europa is nodig
Kortom lokaal, in Europa, ingeruilde toestellen hebben veel voordelen. In principe hebben zij allemaal het eerdergenoemde CE-keurmerk. Telefoons die worden ingeruild door een consument (eigenlijk btw-plichtige) en weer aan een consument worden verkocht, vallen onder het zogenaamde marge-btw belastingschema. In de praktijk betekent dit vaak een 21% prijsvoordeel. Helaas wordt hiervan in Europa, en zeker ook in ons land, op grote schaal misbruikt gemaakt en wordt de Belastingdienst ieder jaar voor vele miljoenen euro opgelicht. Het wordt tijd dat tegen overtreders krachtdadig wordt opgetreden.
Naast marge-btw (fraude) en CE speelt de impopulariteit van de eSIM in Europa ook een belangrijke rol. Met ruim 60% van de Europese secundaire smartphone markt in handen, domineert Apple ook deze markt. En juist Apple stapt in Amerika geheel over op eSIM. Zo heeft het Amerikaanse model van de populaire Apple iPhone 14 geen simkaartslot meer. Dit is nog niet de laatste van de mogelijke bedreigingen.
Conclusie
Het reeds genoemde besluit van de EU om alleen nog maar toestellen met een USB-C oplaadpoort vanaf begin 2025 in Europa toe te staan is, samen met CE, de grootste bedreiging. Wanneer de EU dit daadwerkelijk handhaaft in Europa, dan krijgen verkopers van gebruikte telefoons het heel erg zwaar in 2025. Het wordt daarom steeds urgenter om Europese inruil verder te stimuleren.
SUMMARY
• Groeiende markt: De wereldwijde secundaire smartphonemarkt is dit jaar meer dan €60 miljard, met 309 miljoen gebruikte smartphones wereldwijd.
• EU verplicht USB-C: De EU dwingt vanaf 28 december USB-C op smartphones af, wat gevolgen kan hebben voor de Europese markt van gebruikte smartphones.
• Importbeperking zonder USB-C: Vanaf dezelfde datum is import van gebruikte smartphones zonder USB-C-poort in de EU niet toegestaan, wat de markt kan beïnvloeden.
• Cruciale CE-goedkeuring: Alleen smartphones met CEgoedkeuring mogen in Europa worden verkocht, essentieel voor zowel nieuwe als gebruikte toestellen.
• Opkomende uitdagingen: Naast USB-C-regels en CEgoedkeuring worden marge-btw-fraude, eSIM-onpopulair in Europa en Apple’s overstap naar eSIM genoemd als potentiële bedreigingen voor de Europese secundaire smartphonemarkt.
