Wanneer zetten we 4G uit

Meestal vinden we nieuwe dingen interessanter dan bestaande dingen. Ik ben daar ook zeker schuldig aan. In dit artikel gaan we je toch meenemen naar oudere netwerken, omdat die meestal heel belangrijk zijn voor onze huidige dienstverlening.<> 

In de afgelopen tientallen jaren zijn heel verschillende mobiele netwerken voorbij gekomen die met termen als GSM, GPRS, UMTS, EDGE, HSPA werden aangeduid. Tegenwoordig doen we het wat eenvoudiger met het cijfer van de generatie: 2G, 3G, 4G en 5G. Ongeveer elke 10 jaar hebben we in Nederland een nieuwe generatie mobiele technologie gekregen: 2G in 1994, 3G in 2004 en 4G in 2013/2014. Zelfs voor 5G gaat die vlieger op, want echt hoge snelheid 5G wordt in Nederland pas in 2024 mogelijk. Mijn voorspelling voor 6G is daarom dat dit vanaf 2034 een echte rol gaat spelen in Nederland. 

Waarom uitzetten?

Dankzij moderne software is het mogelijk om 2G, 3G, 4G en 5G gelijktijdig op één zendmast actief te hebben. Maar voor elke technologie moeten operators hardware capaciteit reserveren, licentiekosten betalen en is onderhoud nodig. Daarnaast moet je als operator een deel van je frequentieruimte toewijzen aan een technologie. De 900 MHz band bijvoorbeeld was in het verleden voor 1G en later 2G, maar tegenwoordig wordt het ook voor 3G en 4G gebruikt. Men wil liever de gebruikers zo goed mogelijk helpen en 4G is nu eenmaal veel efficiënter dan 2G en 3G. Door T-Mobile (nu Odido) is 2G uitgezet voor bedrijven in 2022, voor consumenten al in 2021. Door Vodafone is 3G al uitgezet in 2020, door KPN in 2022. Uitzetten heeft vooral operationele, financiële en capaciteitsvoordelen voor de mobiele netwerken. 

Waarom niet uitzetten?

Odido heeft nu dus nog 3G en Vodafone en KPN hebben nog 2G. Het klinkt eerder logisch om 2G en 3G volledig uit te zetten. Maar 2G kán nog niet door KPN en Vodafone worden uitgezet, onder andere vanwege het grote aantal M2M/IoT gebruikers. Er zijn de afgelopen jaren miljoenen slimme meters uitgerold, die voorzien zijn van een 2G modem. Het is niet eenvoudig die allemaal te vervangen voor een 4G modem. Daarnaast zijn alle auto’s sinds 2018 verplicht uitgerust met eCall, waarmee de auto automatisch 112 belt bij een ernstig ongeval.  

Op de foto is te zien dat achter een klepje de SOS knop zit, waarmee ook 112 wordt gebeld. Hiermee worden jaarlijks veel levens gered. Na 2016 zijn veel auto’s voorzien van een 4G modem, maar waarschijnlijk zijn er nog twee miljoen auto’s in Nederland uitgerust met een 2G/3G modem. Zowel 2G als 3G uitzetten klinkt daarom niet als een eenvoudig besluit, want er kleven grote nadelen aan met aanzienlijke maatschappelijke impact. Vodafone heeft plannen om eind 2024 2G uit te zetten, KPN wil dit ook in 2025 gaan doen. Dit lijkt mij zeer ambitieus. T-Mobile heeft nog geen datum voor 3G genoemd.  

Ook internationaal einde 2G/3G

Internationaal zien we een vergelijkbaar beeld. Een paar voorbeelden: in Zweden is Telia (de KPN van Zweden) al bezig om 3G uit te faseren, wat in 2024 gereed zal zijn. Eind 2025 zal 2G helemaal zijn uitgezet. In Duitsland heeft Vodafone 3G al uitgezet, voor 2G gaat uiterlijk in 2025 de knop op nul. In Engeland heeft Vodafone dit jaar de stekker uit 3G getrokken en de anderen volgen in 2024 en 2025. Voor 2G is de situatie iets anders, de overheid heeft namelijk met de mobiele operators afgesproken dat alle 2G en 3G netwerken voor 2033 worden uitgezet. Frankrijk heeft landelijk soms nog betere dekking in 2G en 3G ten opzichte van 4G/5G, maar 2G zal daar in 2026 en 3G in 2028/2029 ook worden uitgezet.  

Spraak – VoLTE Roaming

Het belangrijkste gebruik op dit moment van 2G en 3G naast M2M is spraak. Vorig jaar zijn we in een artikel uitgebreid ingegaan over 4G spraak (VoLTE) en 112 bellen. Er zijn nog behoorlijk veel gebruikers met toestellen waarbij 4G spraak niet werkt en dus teruggeschakeld wordt naar 2G of 3G om te bellen. Met name voor gebruikers uit het buitenland is dit nog een noodzaak, want 4G spraak voor buitenlandse gebruikers (VoLTE Roaming) is nog lang niet overal geïmplementeerd. Dit is namelijk een kostbaar en tijdrovend proces, wat je voor elke buitenlands netwerk opnieuw moet uitvoeren. Het is dan veel makkelijker om terug te schakelen naar 2G of 3G voor spraak. 

Een overzicht van de mobiele technologieën en hun levensduur is in het plaatje te vinden. Ongeveer elke 10 jaar krijgen we in Nederland een nieuwe generatie mobiel netwerk. Het lijkt er een beetje op, dat de even netwerken langer meegaan dan de oneven generaties. Ik hoorde al eens vertellen dat spraak pas bij de tweede generatie goed werd gedaan en ook bij mobiele data de tweede oplossing (4G) veel beter is dan daarvoor.  

Het is nog te vroeg om over 5G iets te zeggen. Maar wanneer gaat 4G nu uit? Op dit moment wordt 4G gebruikt voor steeds meer IoT toepassingen (zoals alle moderne slimme meters) en is er een enorm ecosysteem aan oplossingen. Mijn verwachting is dat 4G nog 15 en misschien wel 20 jaar bij ons blijft. Anders dan bij 2G en 3G, is 4G technologie behoorlijk efficiënt en kunnen we er technologisch nog heel veel plezier aan beleven. Natuurlijk zal 5G betere oplossingen gaan bieden, daar wordt nu al hard aan gewerkt. Maar ik denk dat het nog heel wat jaren gaat duren voordat 4G terzijde geschoven wordt! 

1G al het vorig Millennium uitgezet  

Een mobiele technologie gaat meestal heel wat jaren mee, maar aan alles komt een eind. Het analoge NMT/ATF uit de jaren ‘80 van de vorige eeuw wordt als 1G gezien. ATF2 werkte op 450 MHz en is in 1985 gelanceerd, ATF3 werkte op 900 MHz en werd door KPN in 1989 geïntroduceerd. In de tweede helft van de jaren ‘90 werd ATF3 onder de merknaam `Hi’ vooral als goedkoop alternatief neergezet naast GSM. In die tijd speelde de angst voor de Millenniumbug, namelijk dat allerlei computersoftware niet om kon gaan met het jaar 2000. Rond 1998 werd daarom een project gestart om met een software update dit netwerk millenniumproof te maken. Met KPN engineers ben ik toen in Zweden geweest voor software testen bij de R&D afdeling van de leverancier. Op de terugweg naar Nederland stond de doos met optische schijven (zeg maar de Cd-roms met de nieuwe software) op de achterbank van mijn auto. Ondanks alle voorbereidingen heeft KPN uiteindelijk besloten om dit netwerk in 1999 al uit te schakelen. Vanwege de populariteit van GSM/2G was 1G niet meer gewenst. Anders dan bij 2G/3G/4G en 5G was er geen achterwaartse compatibiliteit met 1G. Als nu 3G wordt uitgezet, kan je device altijd nog terugschakelen naar 2G.