De Nederlandse overheid liet aan het begin van de coronacrisis een eigen systeem voor videoconferencing ontwikkelen. Dit omdat het gebruikte Webex platform en alternatieven als Zoom en Teams niet veilig genoeg werden bevonden. De opdracht werd verstrekt aan X-Systems zonder aanbesteding, kostte 886.000 euro, en werd nooit in gebruik genomen, zo meldt de Volkskrant deze week.
Het Rijk vroeg bij het uitbreken van de crisis, waardoor ook veel ambtenaren vanuit huis moesten werken, een aantal overheidsorganisaties om te kijken wat de mogelijkheden zouden zijn voor zo’n eigen platform. Het project kreeg als naam Dutch Secure Mobile Communication Platform.
De Uitvoeringsorganisatie Bedrijfsvoering Rijk (UBR) was een van die organisaties. UBR werkt via de stichting NTF (New Trust Foundation) “samen met ook marktpartijen”, legt het ministerie nu uit. Zo ging NTF “met het bedrijf van een van haar eigen bestuursleden in zee”. NTF is eind 2019 opgericht door een ambtenaar van de Uitvoeringsorganisatie Bedrijfsvoering Rijk. met als doel om veilig digitaal werken te promoten.
De toewijzing aan de jonge stichting om een prototype voor een eigen systeem voor videoconferencing te ontwikkelen, gebeurde “om de vaart in het proces te houden”. Maar “hoewel het argument snelheid nadrukkelijk speelde, hadden we absoluut geen overeenkomst moeten aangaan met een van haar eigen bestuursleden”, geeft het ministerie nu toe tegenover de Volkskrant. “De inhuur had aanbesteed moeten worden.”
X-Systems
Het bedrijf wat de opdracht kreeg, X-Systems, is gespecialiseerd in end-to-end and end-point communication security, met name voor beveiliging rond mobiele communicatie en IoT. Zie hier de bedrijfswebsite.
Op een andere website wordt het betreffende videocommunicatiesysteem met de naam Session Systems aangeprezen, zie https://x-systems.net/nl/ Het wordt aangeprezen als een AVG compliant en veilig systeem voor beeldbellen. Onder meer interessant voor gemeenten en zorgcentra. Deelnemers kunnen eenvoudig deelnemen aan een meeting in een webbrowser, zonder programma installaties.
Niet klaar
Het platform was, aldus de Volkskrant, bedoeld als veilig alternatief voor Zoom, Teams of Webex, wat de overheid al gebruikte. X-Systems zegt tegen de krant dat het platform op Nederlandse servers draait, maar dat de gebruiksvriendelijkheid nog te wensen over laat. Zo is het inlog- en verificatieproces voor deelnemers van vergaderingen ingewikkeld. Volgens het bedrijf is het platform wel veilig en ook klaar voor gebruik, maar uiteindelijk is het nooit in gebruik genomen.
Het ministerie had daar niet op gewacht. Het prototype was indertijd niet gebruiksvriendelijk genoeg, waardoor binnen de overheid is besloten het “niet verder door te ontwikkelen”. Het Rijk werkte uiteindelijk door met Webex, “nadat het beveiligingsniveau voldeed aan het delen van vertrouwelijke informatie”.
Geen aanbesteding
Opvallend is dat er geen aanbesteding is gedaan voor het project. De stichting werd zonder aanbesteding aangesproken ‘vanwege de tijdsdruk’. De overheid betaalde 886.000 euro aan de stichting. Daarvan ging volgens de krant 440.000 euro naar X-Systems voor de bouw van het bedrijf. Ook dat ging niet via een aanbesteding. Het ministerie van Binnenlandse Zaken, waar de Uitvoeringsorganisatie Bedrijfsvoering Rijk onder valt, erkent tegenover de Volkskrant dat het proces via een aanbesteding had moeten gaan. “Het is ongelukkig dat de stichting een overeenkomst is aangegaan met het bedrijf van een van haar eigen bestuursleden, ondanks dat dit enkel heeft geleid tot een prototype. De inhuur van deze ondernemer had aanbesteed moeten worden”, zegt een woordvoerder tegen de krant.
