De Nederlandse mobiele netwerken scoren altijd hoog in internationale metingen. Behalve als het gaat om data gebruik, daar bungelen we in de ranglijsten helemaal onderaan. Hoe komt dat toch en gaat dat snel veranderen? Telecom expert Teus van der Plaat heeft de antwoorden.
Al vele jaren blinken de Nederlandse mobiele netwerken van KPN, T-Mobile en Vodafoneuit in hun technische superioriteit ten opzichte van veel buitenlandse netwerken. Vele onafhankelijke onderzoeken bewijzen dat telkens weer. KPN en T-Mobile strijden daarbij om de hoogste scores, maar ook het Vodafone netwerk presteert naar internationale maatstaven uitstekend.
De downloadsnelheden, delay, dekking, video performance etc zijn vergeleken met buitenlandse netwerken subliem te noemen.
Als we echter kijken naar de rapportages van tefficient (3e kwartaal 2022), waarin 46 mobiele netwerken vergeleken worden op basis van cijfers, die alle operators aan de overheid moeten leveren, komt er een geheel ander beeld naar voren.
Het blijkt dat Nederland achteraan bungelt in hoeveelheid data gebruik, een hoge prijs per gigabyte en hebben we internationaal gezien de grootste prijserosie; De ARPU (Average Rate per User) oftewel de omzet per gebruiker wordt uitgehold, hetgeen de winstgevendheid verminderd. De redactie van TBM vroeg me een analyse te maken van dit rapport en te zoeken naar de oorzaken van deze discrepantie. Alvorens tot een conclusie te komen eerst wat cijfers uit het rapport.
Zeer laag datagebruik
Nederland sjokt achteraan in het aantal gigabytes per maand per SIM. We staan daarbij op de 38e (van de 46!) plaats van de landen met ca 4 gigabyte per maand per SIMkaart. Finland staat hier op de eerste plaats met 38 gigabyte.
Het gebruik van de data only SIMs in Nederland wordt niet gerapporteerd, terwijl landen als Oostenrijk en Finland, maar vooral Australië, hier zeer hoog scoren. In Oostenrijk verbruikt een data only SIM wel 100 gigabyte per maand en in Australië is dat zelfs 271 gigabyte per maand. T-Mobile Nederland biedt dit ook aan met behulp van een buitenantenne die aan de gevel gemonteerd kan worden. De maandelijkse limiet is hierbij 500 gigabyte. Ook in de USA is men hier agressief mee bezig als concurrent voor glasvezelverbindingen en heeft men inmiddels al ruim 3 miljoen van die aansluitingen gerealiseerd.
Op een iets andere manier wordt dit ook in Nederland wel gebruikt, maar dat wordt niet
als zodanig gerapporteerd. Een toenemend aantal eenpersoonshuishoudens met smalle beurs vervangt hun dure ZIGGO of KPN aansluiting door een unlimited Tele2 abonnement van 25 euro per maand. Men zet dan thuis de WiFi Hotspot van de telefoon aan en kijkt TV via WiFi met een Google TV stick in de HDMI ingang. In de praktijk kun je hiermee zeker 6 uur ongestoord kijken per dag voordat je gratis data moet “bijkopen”.
Prijserosie in Nederland hoog
Samen met Griekenland was de erosie van de prijs (ARPU) in Nederland het hoogst van alle 46 onderzochte landen. Met andere woorden; voor een abonnement op hetzelfde pakket moest in een jaar 28% minder worden betaald. De groei van het data gebruik in Nederland was in die tijd ongeveer gemiddeld.
De consument ging er dus op vooruit; voor hetzelfde geld meer gigabytes. Ook hier is Nederland speciaal, want overal is sprake van prijserosie, maar lang niet zo ernstig als hier. Het feit dat we maar drie concurrerende operators hebben heeft dus niet tot gevolg dat de concurrentie is afgenomen. Uitzondering
hierbij is India, waar sprake was van een kleine ARPU groei, maar de prijs voor een gigabyte is daar 15 cent. Landen als Taiwan en Finland weten hun ARPU te handhaven of zelfs te verbeteren, ondanks de grote groei
daar in het datagebruik tot meer dan
35 Gigabyte per maand. In deze landen maakt de operator dus meer omzet per Simkaart, terwijl er wel een factor 7 tot 9 meer gigabytes per maand worden verstookt.
Waarom is het verbruik in Nederland relatief zo laag?
Deze vraag komt na al deze feiten steeds prangender naar voren. Fantastische netwerken en toch een relatief zeer laag dataverbruik. Ik heb er in feite maar één verklaring voor: het ligt niet aan de prijs die we moeten betalen, het ligt niet aan de kwaliteit, het ligt zeker niet aan de dekking van de netwerken en tenslotte ligt het ook niet aan het minder gebruik van internet applicaties in Nederland. Mijn conclusie is dat het ligt aan de enorme kwalitatief uitstekende vaste infrastructuur in Nederland, met daaraan gekoppeld een grote hoeveelheid WiFi netwerken. Bijna iedereen heeft automatisch WiFi aanstaan op zijn telefoon en de WiFi codes van bijna alle netwerken waar we ons standaard bevinden zijn bekend bij onze telefoons en die schakelen onmiddellijk over op WiFi zodra hij ontdekt dat er een bekend netwerk binnen bereik is.
Nederland heeft een van de hoogste percentages breedband internet in de wereld. Eind 2022 had meer dan 90% van alle huishoudens in ons land de beschikking over snel internet. Omdat ik, als voorbeeld, in mijn recreatiewoning op de Veluwe geen vast internet heb, maak ik daar gebruik van de Hotspot op mijn telefoon
voor al mijn TV kijken en internet. En op de paar dagen per maand dat ik daar dan ben gebruik ik met gemak wel 8 tot 10 Gigabyte per dag, terwijl ik thuis vanwege WiFi niet boven de 500 Mb per dag kom.
Brengt 5G hierin verandering?
Als we naar de data uit het tefficient rapport kijken, denk ik dat het in Nederland wel effect zal hebben. Het land met grootste 5G uitrol, Korea, vertoont een factor 2 toename van het data gebruik, nadat met name de 3500 MHz banden in gebruik zijn genomen. Volgens tefficient wordt de toename vooral veroorzaakt
door het veel meer aanbieden van unlimited abonnementen. Het maandverbruik gaat dan ook over de 30 gigabyte per maand, maar komt niet uit boven het 4G verbruik in bijvoorbeeld Finland.
Conclusie
Nederland zit in een soort catch 22, vanwege de uitstekende vaste infrastructuur, met daar automatisch aan gekoppeld massaal goede WiFi komt het 4G en 5G dataverbruik niet uit de achterhoede. Ondanks de uitstekende mobiele netwerken wil het niet vlotten. De vraag is hoe dat te veranderen? Als we naar
de tefficient resultaten kijken is de enige weg het aanbieden van veel meer unlimited abonnementen tegen een concurrerende prijs, met daarnaast ook in Nederland meer Fixed wireless aanbod. Aangezien zowel VodafoneZiggo als KPN een zeer grote installed base hebben van vast internet, zal het van die partijen waarschijnlijk niet snel komen, omdat de kans dan heel groot is dat ze zichzelf gaan beconcurreren. De “redding” moet van T-Mobile komen of … een afsplitsing van de vaste netwerken van KPN en Vodafone,
zodat er in feite vijf aanbieders in plaats van drie komen. Ik zie dat echter in Nederland voorlopig niet gebeuren. Over het gegeven dat WiFi inherent onveilig is, zal in een vervolgartikel aandacht besteden.
Telecom expert Teus van der Plaat is afgestudeerd op de TU Delft in de propagatie van radiogolven. In zijn werkzaam leven was hij programmeur bij Chevron in wiskundige optimalisatie output olieraffinaderij, als netwerk systeem analyst actief met de opzet en leiding van het SNA defensie netwerk met 15.000 terminals in binnen- en buitenland, verder verantwoordelijk voor de opzet van het eerste IP netwerk, telestick, Nafin als hoofd innovatie ICT en Netwerken bij het Ministerie van Defensie (20 jaar). Sinds zijn pensionering in 2015 actief als adviseur, onder meer rond EU tenders en als columnist.
