Het Mobile World Congress was weer helemaal terug. Na enkele moeilijke jaren, was het nu weer groots! De beurs was met 3.200 exposanten weer extreem breed, het is bijna niet mogelijk om alles te zien. Vorig jaar heb ik de beurs op afstand meegemaakt. Veel van de thema’s van vorig jaar waren ook dit jaar weer belangrijk aanwezig: Open RAN, Private 5G met industriële toepassingen en AR/Metaverse ontwikkelingen. Nog meer als vorig jaar is er nu aandacht voor duurzaamheid en 6G. In dit artikel kijken we terug naar de meest interessante (mobiele) ontwikkelingen in Barcelona. Open RAN en het getal 5 Op MWC waren veel leveranciers met Open RAN ontwikkelingen.
Meestal gepresenteerd als een oplossing die al grootschalig wordt uitgerold, maar bij de grote mobiele operators is het allemaal nog maar kleinschalig en heeft men nog veel operationele uitdagingen. Een Open RAN oplossing bestaat meestal uit één of meerdere standaard IT servers, al dan niet voorzien van insteekkaarten en een radio node. Er is een operating systeem nodig, verder radio software en een beheertool. Mede daardoor zijn er veel partijen bij betrokken: minimaal 5 hardware en software leveranciers zijn nodig om een complete oplossing te krijgen. Bijna alles is Intel gebaseerd en daarnaast is in de servers een acceleratiekaart nodig om voldoende processorkracht te hebben. Op de beurs stonden zeker vijf grote leveranciers voor de acceleratiekaart. Voor de radio node waren er tientallen leveranciers. Dell demonstreerde een complete kit, waarbij een server met acceleratiekaart in de 3,5 GHz band met behulp van 4×4 MIMO keurig 1,6 Gbit/s haalde (dat is nagenoeg het theoretisch maximum). Traditionele leveranciers zitten al jaren op 64×64 of zelfs 128×128 antenne elementen met beamforming, iets waar Open RAN nog niet aan toe is.
Op de beurs werd mij wel duidelijk dat, in vergelijking met de grote traditionele leveranciers, de server hardware 5x zo groot is, zeker 5x zoveel stroom gebruikt en op het vlak van 5G functionaliteit nog zeker 5 jaar achterloopt. Open RAN ontwikkelt zich snel, maar de ontwikkeling levert nog geen echte inkomsten op, terwijl de traditionele leveranciers miljarden steken in verdere innovatie.
Duurzaam bij Huawei, Ericsson en Nokia
Op de stands van de traditionele leveranciers hebben we dit jaar weer interessante verhalen gehoord. Huawei toonde een aantal innovaties rondom de 5G antennes (waar we geen foto’s van mochten maken) en verlaging van het stroomgebruik of het vergroten van het bereik met 30 – 40%. Ook Nokia en Ericsson hadden diverse oplossingen waarbij dankzij nieuwe chipsets (die ze zelf ontwikkelen, zoals de Nokia ReefShark en Ericsson Silicon) de performance met 30 – 40% verbetert. Daarbij werden ook allerlei mogelijkheden getoond om het stroomgebruik te verlagen, bijvoorbeeld door zenders op rustige momenten (deels) uit te schakelen. Huawei spande de kroon met een radiosite die dankzij zonnepanelen, een batterij en slimme elektronica samen tientallen procenten kon besparen op het stroomgebruik. Ook in Nederland zou dit al moeten werken, zo werd mij verzekerd!
‘Er werden ook
allerlei mogelijkheden
getoond om het
stroomgebruik te
verlagen’
Private 5G als redding
De industrie worstelt op dit moment met het terugverdienen van de 5G investeringen. De initiële droom van 5G is volgens mij behoorlijk in duigen aan het vallen. Waarschijnlijk zitten we nu volgens de Gartner Hype Cycle in de `sloot van desillusie’, waarbij duidelijk is dat 5G niet het antwoord op alles is en dat voordelen halen uit deze innovatie gewoon hard werken én geduld vergt.
Private 5G is een alternatief waar nu veel focus op is, in de hoop dat dit wel inkomsten gaat bieden. Op tientallen stands werden de mooiste oplossingen beloofd. Ik ben de meest voorbij gelopen, omdat een leverancier zonder vertegenwoordiging in Nederland (of zelfs Europa) voor mij niet zo relevant is. Een paar wil ik noemen: Celona toonde hoe hun Private 5G oplossing naadloos in een IT netwerk kon worden opgenomen, waarbij slices in het netwerk als verschillende VLANs werden afgeleverd (zie afbeelding).
Eigenlijk is hun idee om Private 5G zo eenvoudig mogelijk te maken, zodat ook IT afdelingen het kunnen beheren. Quanta (QCT), een grote Taiwanese computer- en cloud server leverancier, toonde mooie voorbeelden van de toepassing van Augmented Reality. Hierbij konden medewerkers met minimale training dankzij de bril met werkinstructies ook nieuwe systemen in elkaar zetten (zie afbeelding). Het Private 5G netwerk leverde daarbij in de fabriek de juiste verbinding. Quanta heeft hun Private 5G oplossing ook in de zorg al toegepast en is ook in Duitsland actief. Zij proberen nu ook de Nederlandse markt te bereiken.
Private 5G netwerken vergen veel aandacht in de implementatie – want integratie met bedrijfsapplicaties én daarbij voldoen aan alle security regels vergt tijd. Meestal wordt nog met 4G gestart, want volledig 5G is vaak nog wel een duurdere oplossing.
Metaverse – nog even geduld AUB
Op woensdag was er ook een grote plenaire sessie over de laatste ontwikkelingen rondom de Metaverse. De film `Ready Player One’ werd aangehaald, net zoals het boek `Snow Crash’ van Neal Stephenson. Dit is de wereld die men verwacht en volgens grote bedrijven, zoals PwC, McKinsey en Morgan Stanley gaan het binnenkort miljarden dollars in rond. Veel grote merken zijn op diverse manieren al betrokken, omdat ze op zoek zijn naar verbinding met hun klanten. Dit zal steeds meer een combinatie zijn van de digitale en de fysieke wereld, wat ook wel met de term `Phygital’ wordt aangeduid. Men wil verbinden met de emoties van mensen en verwacht veel van gamification. Metaverse en Web3.0 worden vlakbij elkaar gepositioneerd, waarbij de interactie niet meer met de muis gebeurd, maar met je handen en met avatars.
En bij voorkeur helemaal via je mobiele verbinding. Het lijkt bijna alsof 5G meer relevant gaat worden in de toekomst dankzij de Metaverse! Qualcomm demonstreerden de nieuwste AR brillen, waarbij dankzij AI een online vertaling in de lucht werd geprojecteerd. Iemand kan dus in een vreemde taal tegen jou praten,
terwijl je de vertaling direct mee kan lezen. Geweldige technologie, maar het staat nog in de kinderschoenen: de bril is met een USB-C kabel verbonden met een smartphone (zie afbeelding) en houdt het nu 45 minuten vol. Pas over enkele jaren verwacht men brillen die compact zijn en het langer volhouden.
6G Demonstratie
Op diverse stands werden al ideeën rondom 6G gedemonstreerd. Bij NTT DoCoMo, de Japanse operator die voorop loopt met innovaties, speelde een muzikant op een keyboard met haptische feedback. Hij voelde
druk op zijn vingers, precies zoals de leraar het stuk had voorgespeeld. Haptische feedback werd ook gebruikt om een robot te besturen, die precies de bewegingen van de mens imiteerde. De robot kon zo zelfs de traditionele Japanse thee ceremonie uitvoeren (zie de foto, via Ahramonline), zelfs al leek het niet dat de Spaanse (?) jongeman het helemaal goed voordeed…
Bij Ericsson stond al een prototype van een 6G Basestation te draaien. Op een frequentie van 92 GHz werd dankzij 6 GHz bandbreedte een datasnelheid van 102 Gb/s gehaald! Voor 6G wordt nu ongeveer gedacht aan 100 Gb/s als datasnelheid. Naar verluid kon deze snelheid over een afstand van 100 meter worden gerealiseerd, waarbij op 1 km nog steeds 25 Gb/s mogelijk was. Ook werd er gedemonstreerd met een chip die op kleding kan worden genaaid, waarbij de stroom uit radiogolven werd gehaald. Deze ontwikkeling was op meer plaatsen te zien. De belangrijkste drijfveer achter 6G is te kunnen voldoen aan de vraag naar steeds hogere datasnelheden voor steeds meer gebruikers. Voor mij gaat het niet om 100 Gb/s voor 1 gebruiker, maar wel voldoende capaciteit voor straks honderden AR brillen tegelijkertijd!
Nederlands Paviljoen
Ook Nederland was vertegenwoordigd met een eigen paviljoen, waarop niet de minste bedrijven aanwezig waren, zoals de AMS-IX (Amsterdam internet knooppunt, een van de grootste internet knooppunten ter wereld), Fairphone (volledig duurzame telefoons) en Lyfo, een scale-up die internationaal nu ook veel interesse krijgt. Het geheel was georganiseerd door Enterprise Summit in samenwerking met de Dutch Digital Delta van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat, waarbij vele partners uit Nederland het ondersteunden (zoals BTG, Telecompaper en Aircision om er een paar te noemen). De ambitie was om internationale contacten te leggen en dat is behoorlijk gelukt.
Over de auteur
Eildert van Dijken is Principal Consultant bij Strict en is al vele jaren bezig met mobiele communicatie. Hij is vooral betrokken bij connectiviteitsvraagstukken, voert regelmatig onderzoek uit en publiceertover nieuwe technologieën.
