Wie kent ze nog, de Harense Smid, Dixons, de IT’s, Dynabyte, Mycom, Paradigit, Block en Scheer & Foppen. In het vorige decennium bepaalden ze nog het winkel beeld, het afgelopen decennium gingen ze failliet. Dat lot was onlangs ook BCC beschoren. De winkels zijn nog deels open en houden uitverkoop met tot 30 procent korting. Met de dag slinkt de kans op een gedeeltelijke doorstart. Onderdelen van het bedrijf zijn inmiddels verkocht, zo is de BCC Aircoshop verkocht aan E2-Energie en neemt Coolblue een deel van de BCC-bezorgers over. Een terugblik over hoe het zover heeft kunnen komen. Mediamarkt mag van de Autoriteit Consument en Markt (ACM acht winkels overnemen en ElectronicPartner (EP) en Mikro-Electro in samen werking met Electro World nemen nog eens vijf vestigingen over.
Het is 21 september 2023 als de zojuist aangestelde bewindvoerders Joris Lensink en Thijs Hekman van De Vos & Partners Advocaten vanuit het hoofdkantoor aan de Van der Madeweg in Amsterdam de circa 1.000 werknemers van BCC op de hoogte brengen over het aanstaande faillissement van de elektronicaketen. Een week eerder al was voor het bedrijf surseance aangevraagd. Die bekendmaking een week eerder leidde al tot emotionele reacties bij het personeel en de klanten. Medewerkers van transport- en vervoersbedrijven die voor elektronicazaak BCC rijden, blokkeerden diezelfde donderdag een distributiecentrum van het bedrijf aan de Dukdalfweg in Almere Buiten. Driekwart van de filialen was die dag gesloten. BCC-directeur Caspar Klinkhamer meldde dat de dag na het bekend worden van de surseance “ongeveer driekwart” van de 56 filialen niet open zijn gegaan. “Dit heeft te maken met het feit dat in bepaalde winkels onvriendelijke, soms bedreigende situaties zijn ontstaan die onacceptabel zijn”, bevestigt hij verhalen van personeelsleden.
Achtergrond
BCC was in handen van De Mirage Retail Group. Dit winkelbedrijf dat ook Blokker en Intertoys exploiteert, nam BCC in september 2020 over van het Franse Fnac Darty. De Fransen wilden graag af van de verlieslijdende keten die toen nog 62 winkels telde. Op de voorraden en het vastgoed wist Witteveen een korting van bijna honderd miljoen euro los te krijgen. Mede daardoor zag Michiel Witteveen, topman van de Mirage Group, kansen voor de keten: “BCC heeft het de laatste tijd een stuk beter gedaan en ik denk dat we aan de achterkant goed kunnen samenwerken,” aldus de ondernemer drie jaar geleden na de overname. Inmiddels heeft het succesverhaal de nodige deuken opgelopen. Drie grote (voormalige) bedrijfsonderdelen van Mirage zijn inmiddels failliet. Die winkelketens – Blokker België, Big Bazar en BCC – telden ruim 300 vestigingen. Ruim 3.000 mensen verloren er hun werk.
Na de overname in 2020 probeerde BCC het verschil te maken met producten die deskundige service vereisen, zoals zonnepanelen, en levering aan huis. Vorig jaar kon Witteveen BCC’s hoofdkantoor en distributiecentrum op Schiphol nog voor 28 miljoen verkopen, maar het lukte niet om de cijfers te verbeteren. Een beursgang van de Mirage Retail Group komt niet van de grond. Witteveen was tot vlak vóór het faillissement van BCC in onderhandeling over de verkoop van de elektronicaketen aan Bero Monaco, die bekend staat als opkoper van rest- en faillissementspartijen, zo meldt RTL Z. Die deal kaatste vlak voor het faillissement af.
Leveranciers medeschuldig
Winkelketens als BCC en Blokker zijn mede in de problemen gekomen door de starre houding van de leveranciers, stelde Michiel Witteveen, topman van de Mirage Group, in gesprek met BNR Nieuwsradio. “De houding van deze grote, wereldwijde, merken is mij enorm tegengevallen. Als bedrijf hebben wij er alles aan gedaan om ervoor te zorgen dat de resultaten van een winkelketen worden verbeterd. Maar daarbij krijg je geen enkele medewerking van de leveranciers Ze geven je niet de ruimte en de marge om een goed businessmodel op te zetten, en dat vind ik stuitend. En dan druk ik me nog zachtjes uit.’”
Met name in de consumentenelektronica gaat het volgens Witteveen mede hierdoor “bar slecht”, zoals nu bij BCC. Het voordeel van Blokker is dat deze winkelketen ook elektronica onder eigen huismerk verkoopt. “Bij BCC kan dat niet en dan ben je aangewezen op die grote merken”, legt Witteveen uit. ‘Ik heb wel eens tegen deze bedrijven gezegd dat wij alle kostenstijgingen voor onze rekening nemen terwijl zij onze marges naar beneden willen hebben. Dat gaat gewoon niet, dat kan niet. Dat maakt een hele branche kapot.”
Marges te laag
Dat was volgens hem overigens niet de enige reden voor het faillissement. Het verdienmodel van BCC klopt niet meer, zei hij tegen Het Financieele Dagblad (FD): “Huur, lonen, energie zijn allemaal gestegen. Om geld te verdienen, moet je simpelweg hogere marges maken, maar grote leveranciers weigeren in die richting te bewegen.” Bovendien besteden consumenten nu minder aan witgoed en elektronica. Die spullen hebben ze al massaal tijdens de coronapandemie online aangeschaft. Tegen het FD zei Witteveen dat BCC al jaren in moeilijkheden zit. De coronapandemie, de oorlog in Oekraïne en de stevige inflatie heeft het bedrijf financieel verzwakt. De coronapandemie heeft een gat in de balans geslagen. Het bedrijf kon geen aanspraak maken op coronasteun en heeft een belastingschuld van 30 miljoen euro. Het bedrijf draaide al met verlies. In 2021 werd op een omzet van 424 miljoen 21 miljoen euro verlies geleden.
Geen wow-effect
Retaildeskundige Paul Moers stelt in de Limburger dat de omzet in de elektronicabranche de stijging van de inflatie niet kan bijhouden. “BCC heeft niet goed gekeken naar de verandering in het winkellandschap. Voor de coronacrisis had de winkel vooral een logistieke functie: je ging naar de winkel om je spullen te halen. Tijdens en na corona is online echt het ding geworden. Waarom zou ik naar een winkel gaan? Dan wil je toch verrast worden? Anders haal ik het toch gewoon online”, betoogt Moers. “Wat BCC had moeten doen, is de inspiratie in de winkel introduceren. Dat hebben ze nagelaten. Ga maar eens in een Apple-winkel kijken, of bij de Bijenkorf en Rituals. Als je daar naar binnen gaat, valt je mond open van het woweffect. BCC heeft dat nagelaten, maar dit bedrijf was niet de enige, heel veel winkels zijn dat vergeten.”
Recent vroeg De Ondernemer hoe groot Moers de kansen inschat voor een gedeeltelijke doorstart van BCC? “Je moet heel veel cash in je zak hebben om nu in zo’n keten te stappen. Je weet dat het de komende jaren gewoon nog heel erg moeilijk gaat worden. De economie gaat hopelijk volgend jaar weer wat aantrekken, maar dat hangt af van de spanningen in de wereld. En die liegen er op dit moment niet om.”
“Mediamarkt is geïnteresseerd, maar slechts in negen winkels. Die gaan dat niet voortzetten onder de naam BCC. Daarmee red je de hele BCC-keten niet. Dus hoe pijnlijk dat ook is voor al die mensen en al het werk dat ze de afgelopen jaren hebben gedaan, ik zie de overlevingskans op dit moment als buitengewoon miniem.” Moers vervolgt: “Daarnaast is Mediamarkt geen stevige partij. Mediamarkt worstelt al jarenlang met zijn strategie. Het is ongelofelijk. Een bedrijf zonder plan heeft altijd een excuus. Bij Mediamarkt regent het elk jaar van de excuses. Wanneer wordt er bij Mediamarkt nou eens goed management neergezet? Het is jammer, want Mediamarkt op zichzelf is een concept waar je best wat mee zou kunnen doen.”
En nu?
Wat resteert zijn de winkels van Mediamarkt, Expert, Electro World en Dé Witgoed Specialist. Deze zitten vaak op plekken zonder concurrenten: in dorpen en kleine steden. Coolblue en Apple specialist Amac zijn de grote winnaars onder de elektronicaketens met stenen winkels. Coolblue is tegenwoordig in bijna alle grotere steden aanwezig. De keten ging van 8 winkels in 2020 naar 14 vestigingen begin dit jaar. Amac voegde maar liefst 24 winkels toe, een groei van bijna 50%. De rest van de winkels die consumentenelektronica verkochten is weggevaagd door Coolblue, Bol.com en andere online winkels. Wordt vervolgd…
Forse schulden
De Belastingdienst neemt de leiding als grootste schuldeiser van de recentelijk ingestorte elektronicaketen BCC. In het eerste faillissementsverslag, opgesteld door curatoren Thijs Hekman en Joris Lensink, wordt vermeld dat de fiscus nog een openstaand bedrag van circa €32,3 miljoen tegoed heeft van het failliete bedrijf. Naast de Belastingdienst hebben meer dan 1300 andere schuldeisers zich gemeld, met een totale vordering van meer dan €16 miljoen.
Het vooruitzicht dat BCC al zijn schulden volledig kan afbetalen, lijkt echter gering. Momenteel staat er €19,3 miljoen op de bankrekening van het failliete bedrijf, waar nog €3,9 miljoen aan btw-afdrachten vanaf moet worden getrokken. Dit saldo is met name opgebouwd dankzij de opbrengsten van de leegverkoop van BCC, die plaatsvond nadat de rechtbank medio september uitstel van betaling verleende en een week later het faillissement uitsprak. De leegverkoop genereerde €12 miljoen, na aftrek van kosten en betalingen aan leveranciers die onder eigendomsvoorbehoud hadden geleverd. Daarnaast leverde de verkoop van winkels aan concurrenten, zoals MediaMarkt, €1 miljoen op.
De verwachting is dat dit bedrag de komende weken kan stijgen, aangezien BCC nog onverkochte voorraad ter waarde van €8 miljoen heeft. Bovendien plannen de curatoren een veiling van de inventaris van zowel het hoofdkantoor als de winkels. Voor het niet-failliete dochterbedrijf SolarCell kon echter geen geschikte koper worden gevonden.
Het faillissementsverslag onthult dat leveranciers BCC onder druk hebben gezet vóór het faillissement. Ze hebben kortere betaaltermijnen afgedwongen en vooruitbetaling geëist. Een groot deel van de leveranciers heeft geleverd onder eigendomsvoorbehoud, wat inhoudt dat ze eigenaar bleven van de producten totdat BCC ze had verkocht. Dit gaf de leveranciers een sterke positie toen de keten failliet ging.
De historie van BCC
In 1945 opende Herman Bakker een elektronicawinkel in Amsterdam-West. Samen met zijn zoons Carel en Coos werd in 1962 een tweede filiaal geopend in Amsterdam-Osdorp aan het Tussen Meer; dit filiaal viel onder de keten Radio West. Vanaf 1969 zetten Carel en Coos Bakker het bedrijf voort onder de naam BCC wat stond voor Bakker Cash & Carry. De aandeel houders van BCC verkochten in 1997 hun BCC-aandelen aan het beursgenoteerde Engelse retailconcern KingFisher. Dit concern bestond vooral uit zogeheten Superstore-ketens in Europa op het gebied van elektronica en doe-het-zelf. BCC had op dat moment 23 filialen in de Randstad. In juli 2003 werden de elektronicawinkels onderdeel van KESA, wat staat voor Kingfisher Electronica SA. KESA wijzigde zijn naam in 2012 in Darty Groep.
De Darty Groep, waarvan op dat moment ook het Franse Darty en het Belgische Vanden Borre deel uitmaakten, was beurs genoteerd in het Verenigd Koninkrijk. In oktober 2009 nam BCC het Amsterdamse Polectro over, en de twee Polectro-vestigingen werden omgevormd tot BCC-vestigingen Per 1 februari 2015 nam BCC achttien winkels over van HiM Retail, de eigenaar van de winkelformules De Harense Smid, Mikro-Electro en It’s. Na die overname telde BCC 69 winkels. De Franse keten van boeken- en multimediawinkels Fnac nam begin 2016 Darty over. Fnac beoogde met de overname marktleider te worden in de handel van elektronica, boekenmateriaal en huishoudtoestellen in Frankrijk. Eind 2020 kwam BCC in handen van het retailconcern Mirage Retail Group voor een ‘symbolisch bedrag’.
