Het verduurzamen van gebouwen, in combinatie met het toenemend gebruik van de smartphone, zorgt steeds vaker voor problemen bij connectiviteit in een gebouw. Gelukkig is daar wat aan te doen door de aanleg van een DAS (Distributie Antenne Systeem). Maar wanneer is de aanschaf van een DAS nodig, wat zijn de mogelijkheden en waar moet je op letten? Aan wie kun je dat beter vragen dan aan de specialisten bij Axians, die zijn grootgebracht met radiosignalen en dus ook met DAS.
“DAS is al zo oud als de telecom”, stelt Sebnem Unal, marketing manager van Axians. “Een oude techniek die steeds relevanter wordt en vandaag de dag belangrijker is dan ooit.” Hoe dat komt, vragen we aan haar en aan Danny Hoogewerff (Product Lead Private Critical Networks) én business unit manager Willem Meijer.
Snel toenemende vraag
Danny ziet de behoefte aan goede indoordekking inderdaad in snel tempo toenemen. “Inmiddels wordt 70 tot 80 procent van het mobiele verkeer indoor afgehandeld. Je smartphone is een verlengstuk van je leven en je gebruikt het voor steeds meer toepassingen. Daarbij zie je dat gebouwen vanaf pakweg het jaar 2000, en nu helemaal, steeds beter worden geïsoleerd. Bijvoorbeeld met thermische isolatie in de spouwmuur of een metaalfilm op de ramen. Dan creëer je een grote reflector voor radiosignalen.”
Willem vult aan: “We zagen die toename in isolatie al sinds 2000, maar mensen worden steeds afhankelijker van hun mobieltjes en op kantoren verdwijnen de desktop toestellen massaal. Met die isolatie krijgt je dan géén of een haperende verbinding. Dat niet alleen, je mobiel moet veel harder zenden om het netwerk te bereiken, dus is je batterij veel eerder leeg. In grote kantoorpanden kun je ook capaciteitsproblemen hebben, omdat er relatief veel mensen in een beperkte ruimte zitten. De meeste mensen vinden het vanzelfsprekend dat ze dekking hebben, maar de werkelijkheid is soms anders.”
Door de komst van 5G zullen de problemen alleen maar toenemen. Danny: “Hoe hoger de frequentie, hoe meer het signaal wordt tegengehouden. Daarbij zal het aantal connected devices door 5G enorm toenemen. Denk aan een connected koffiemachine, je horloge of de printer die geen bereik heeft. We worden met 5G dus nog meer afhankelijker van goede draadloze connectiviteit.”
Oplossing
Duidelijk mag zijn dat bouwers, vastgoedbeheerders, operators en gebouweigenaren enerzijds en huurders en gebruikers steeds vaker op zoek gaan naar een systeem om indoordekking te realiseren. Dan komt al snel een specialist als Axians om de hoek kijken. Zij kunnen met de aanleg van een DAS-systeem zorgen voor goede doorgifte in het gebouw van alle drie de operators die Nederland telt.
Volgens Danny komt de vraag naar DAS vooral voor bij renovatie en nieuwbouw. “Steeds meer bouwers zien het als een standaard in een gebouw. Mobiele dekking wordt dan als een nutsvoorziening meegenomen in het bestek.”
Sebnem noemt de renovatie van de VU Bibliotheek als voorbeeld. “Daar zie je dat al in de metingen is meegenomen waar de kabelgoten moeten komen, waar de antennes. En gekeken hoeveel staal, glas en hout er in het gebouw zit. Heel gaaf om te zien dat daar al in een vroegtijdig stadium wordt nagedacht over de mobiele bereikbaarheid binnen.”
Meestal begint het traject inderdaad met een operatoronafhankelijke meting, vervolgt Danny. Vaak zijn er in een bestaande situatie dan al klachten geweest over de mobiele dekking. Dat de ene operator wel goed bereik geeft en de andere niet. Bijvoorbeeld omdat een antennepunt verder weg is. “Dan doen we een operator onafhankelijke dekking audit, meestal met een soort aangepaste mobiel. Daar importeer je de plattegrond van het gebouw op en al rondlopend meet je de signalen. Daarbij maken we een snapshot van het gebouw, een plattegrond met in kleurtjes de signaalsterkte en zo brengen we de huidige dekking en de kwaliteit in beeld. Op basis daarvan kunnen we dan een ontwerp van een DAS systeem maken en een oplossing bieden.” Sebnem: “” vaak zijn mensen zich ook niet bewust van het feit dat ze op sommige plekken helemaal geen dekking hebben. Dat maak je nu heel inzichtelijk.”
Soms is DAS verplicht
Een DAS oplossing biedt veel meer dan alleen maar goede connectiviteit in kantoorgebouwen, stelt Danny. “Een private LTE of 5G netwerk kan in gevallen goedkoper zijn als alternatief. Een DAS is niet alleen geschikt voor operator signalen maar ook voor inkoppeling van een private netwerk zoals PrivateLTE of Private5G.”
Daarnaast kan in sommige gevallen, met name gebouwen met een publieke functie, een lokale gemeente een zogenaamde C2000 SCL (Special Coverage Location) aanwijzing geven aan een gebouw zodat de nooddiensten goede dekking hebben via hun landelijk portofoonnetwerk (waar Axians overigens het onderhoud voor doet). C2000 dekking kan dus verplicht worden gesteld vanuit de lokale overheid.
Vier fasen; meten, ontwerpen, installatie en beheer
De uitrol van een DAS in een pand gebeurt bij Axians in vier fasen, waarbij de hele keten wordt verzorgd. Na het meten werkt het indoor ontwerpteam dat bestaat uit specialisten die radionetwerken ontwerpen een ontwerp uit. Dit gebeurt via specialistische tooling, gecombineerd met een model van het gebouw. Daarin word het model van het antennenetwerk ingekaderd en volgt een simulatie die de mobiele dekking voorspelt. Die tool zorgt dat je first time right kunt implementeren in het gebouw. Dus zonder te veel impact tijdens het bouwen.
Als het engineering pakket op basis van die input staat, doet het team van specialisten ter plekke een technische opname en simulatiemetingen en kijkt hoe het daadwerkelijk gerealiseerd kan worden. Op basis daarvan wordt het definitieve ontwerp gemaakt. Dan volgt de realisatiefase.
“En vergeet de beheerfase niet”, benadrukt Danny. “Daar zijn we heel uniek in. De afhankelijkheid van goede mobiele indoordekking wordt steeds groter, vandaar dat we een SLA hebben om de status 24/7 vanuit ons remote service center in Delft op afstand te monitoren. We hebben afspraken met hardware leveranciers voor calamiteiten. En het hele land zijn in ons field service team dagelijks 120 technische specialisten beschikbaar, die ook namens Axians het onderhoud verzorgen van het T-Mobile en het C2000 netwerk. Daarbij krijgt elke klant een servicemanager toegewezen, die regelmatig een voortgangsgesprek houdt om te kijken wat de status is en of er nog aanpassingen nodig zijn. Onderdeel van de SLA is een jaarlijkse meting. Want een kleine interne verbouwing, een nieuwe verflaag met metaalcoating of een startup die een zeecontainer naar binnen rijdt omdat het zo hip staat. Het kan allemaal zorgen voor verstoring van het signaal.”
Keuze voor passieve of actieve DAS
Er zijn twee smaken in DAS; passieve en actieve. Passieve DAS heeft meer impact op een gebouw en tijdens de aanleg, Hiervoor moeten namelijk stugge coaxkabels door het hele gebouw worden getrokken, en je hebt specialisten nodig voor de aanleg. Maar de kosten voor de benodigde hardware liggen beduidend lager. De technologie bestaat al langer en daardoor is de hardware en materialen goedkoper.
Bij actieve DAS kun je meestal gebruik maken van het bestaande datanetwerk, zoals CAT en glasvezel. Minder breekwerk dus, al is de investering in de technologie wel hoger. Daarbij is het makkelijker aan te passen en toekomst vaster, omdat je software upgrades, zoals naar 5G, op afstand kunt doen.
Passieve DAS is het meest geschikt voor kleinere gebouwen. Voor grotere gebouwen én voor echt monumentale panden is actieve DAS aan te raden. Zo is in Paleis het Loo door Axians actieve DAS geïnstalleerd. Niet direct een groot pand, maar in dit geval om breekwerk in onder meer de monumentale plafonds te voorkomen. Danny: “we kijken naar het gebouw, de impact erop, de kosten en de toekomstvastheid. Actieve DAS is toekomst vaster en flexibeler, maar dus duurder. Wij adviseren, maar uiteindelijk bepaalt de klant.”
Een klant kan het in een keer kopen, bijvoorbeeld als managed service met een SLA gekoppeld.
Maar men kiest bij aanschaf steeds vaker voor een SaaS oplossing, vertelt Willem. “We bieden al meer dan vijf jaar as a Service diensten, nu ook op de DAS. Bij DAS as a Service krijg je veel meer, het kan financieel handig zijn, je bent van alle zorgen af, je krijgt alle innovaties mee en hebt dus altijd een up-to-date systeem.” Danny; “Je krijgt in feite een abonnement op connectiviteit.”
Echte specialist
Daarbij is Axians als lid van de brancheorganisatie BTG als onafhankelijke system integrator actief betrokken geweest bij de standaard voor indoordekking. Willem: “Onze DAS infrastructuren voldoen aan de onafhankelijke DITS-specificaties (Dutch operators Indoor Technical Specifications) voor indoordekking. Dat DITS-document is opgesteld door de gezamenlijke operators in afstemming met de BTG. Wij bieden kortom operator onafhankelijke DAS. Dat voorkomt veel discussie. Daarbij hebben we hele nauwe banden met alle mobiele operators.”
En dan natuurlijk de vraag, waarom een klant de aanleg van DAS met Axians moet doen. Sebnem tot slot: ”Hiervoor heb je écht specialistische kennis nodig. Je moet begrijpen wat de klant én wat het gebouw nodig heeft. Daarbij doen we dit ook al tientallen jaren. Werken met radiosignalen zit in de wortels van onze organisatie. Onze expertise op het gebied van telecom infrastructuur is daarbij heel breed. We klimmen in masten om het bereik te regelen en we zorgen dat de indoor coverage bij klanten goed is. Al die elementen die voor goed bereik belangrijk zijn, die kennen wij, daar zijn wij.“
