PTT Telecom begon in 1992 met de Kermit genoemd naar de kikker uit de Muppetshow. Dit was de eerste fase van het mobiel bellen met een uiterst beperkt systeem. Je had in Nederland ongeveer 5.000 Greenpoints. Alleen als je in de buurt was van zo’n basisstation had je bereik en kon je met je mobiele telefoon iemand bellen. Gebeld worden kon niet. In 1994 werd Kermit opgeheven en ging de dienst verder als Greenhopper. Op zijn hoogtepunt had Greenhopper ongeveer 60.000 abonnees. Vergelijkbaar met nu een schijntje.
Kermit en Greenhopper waren bedoeld voor ‘de gewone man’, want in 1994 kreeg Nederland twee mobiele telefoonnetwerken waarmee je ook mobiel gebeld kon worden. Deze netwerken waren van KPN en Libertel (nu Vodafone). Het gebruik was echter nog zeer kostbaar en een mobiel toestel kostte al gauw omgerekend 1.100 euro. Voorlopers waren de Motorola MicroTac, IBM Simon en de Nokia9000.
Vanaf begin 2000 gaat het opeens hard met de mobiele telefonie. 2G is er en wordt in rap tempo opgevolgd door 3, 4 en nu alweer 5G. Begin 2000 is de Nokia3310 het best verkochte toestel. Deze wordt vervolgens totaal van de markt geveegd door Blackberry die in 2009 het meest verkochte toestel levert. Deze populariteit had het te danken aan de jonge consument gezien de ‘ping’ functie; een gratis berichtendienst die het betaalde sms’en ging vervangen. Dit werd met de komst van data over mobiel weer vervangen door het huidige en zeer populaire whatsapp. De Blackberry was een ongekend succes. Niet alleen door het pingen maar ook voor zakelijk gebruik. Je kon nu namelijk ook zowel bellen als mailen met één apparaat. In het begin hadden de zakenmensen nog twee apparaten: een GSM-telefoon én een Blackberry voor het mailen en andere datadiensten. KPN verkocht in het begin in de zakenmarkt nog geen Blackberry, maar had een alternatief met een HP-toestel. Functioneel hetzelfde, maar Blackberry had zijn marketing zo goed op orde dat de meeste zakelijke klanten om een Blackberry vroegen. De reden zat in de ‘claim’ van Blackberry dat hun dienst zeer goed beveiligd was.
De verdienmodellen van de telecom-operators als KPN, Vodafone en T-Mobile gingen hierdoor op de schop. Er viel een zeer winstgevend deel van de omzet weg doordat het sms-verkeer snel afliep. Eelco Blok, de toenmalige CEO van KPN, zei eind 2011:” Door de plotselinge exponentiële groei van mobiele telefoon-apps waarmee gratis kan worden ge-sms’t, zoals whatsapp, daalde de omzet van mobiele telefonie in Nederland dit jaar sterk”. De telecombedrijven stonden voor een enorme uitdaging om dit verlies weer goed te maken met andere diensten.
GPRS, de eerste mobiele internetoplossing, is inmiddels alweer vervangen door UMTS en andere technieken. De snelheden nemen toe en met de komst van 5G zijn er nog maar weinig verschillen met vaste verbindingen. De toepassingsmogelijkheden zijn enorm en je mobiel is nu een onmisbaar attribuut in je broek/achterzak of handtas. Met de komst van de smartphone en 4/5G is mobiel communiceren de standaard. Je bent altijd en overal bereikbaar. Als je iets wil weten dan zoek je het even op via Google, krijg je geld van iemand dan stuur je een tikkie, volg je een cursus dan doe je dat tijdens je woon-werk verkeer in de trein. Je instapkaart, je ticket, je Covid inentingsbewijs, het weer, je bank, alles zit in je telefoon. Samen met vele apps weet je alles en zie je alles real time.
Dit is wel de grootste verandering met 20 jaar geleden. We zijn van iedereen ’uit’ en niet bereikbaar naar iedereen ‘aan’ en altijd bereikbaar gegaan. Is dit fijn? Ja en nee. Ik kan mij nog herinneren dat je de weg zocht via het Shell stratenboek. Het is nu wel heel fijn dat je telefoon zegt of je links of rechts moet. Nee omdat altijd bereikbaar zijn ook zijn nadelen heeft. Nooit meer even rust en altijd maar kijken wie je geappt of gemaild heeft, een reactie heeft gegeven op Facebook of Instagram. Je telefoon is je leven en je alles. Ben je hem kwijt dat breekt er paniek uit en heb je opeens niets meer.
Vroeger was het toch wel lekker rustig en men wist niet beter, wat je niet weet mis je ook niet. Hoewel ik zelf al een tijdje tot de ‘pensionados’ behoor zou ik toch niet meer terug naar vroeger willen. Het gemak is eindeloos en als je wat discipline opbrengt valt de stress ook wel mee mits je de telefoon maar niet kwijtraakt. Dan is er vast wel weer een app die je zegt hoe je met stress kan omgaan.
Dit alles in een tijd van ongeveer 20 jaar, waarin de technologie van duur naar voor iedereen betaalbaar, van 2G naar 5G en van telefoon naar smartphone mega-stappen vooruit heeft gezet en de applicatiebouwers niet ophouden met het ontwikkelen van apps. Je zou bijna denken: dit gaat een keer ophouden of op zijn minst vertragen. Ik ben er echter van overtuigd dat dit nog maar het begin is en dat het einde nog lang niet in zicht is. De technologie gaat door. Wij dachten in 2005 dat het niet zo’n vaart zou lopen en konden niet bevroeden dat wij in 2022 eigenlijk niet meer zonder mobiel zouden kunnen. Dit zal in 2037 ook zo zijn en dan zullen wij denken: in 2022 was het toch maar behelpen.
Bernard van de Weert heeft jarenlang gewerkt als directielid voor o.a. Conclusion, Triple P, Telefoongids, Goudengids, KPN en Getronics en is auteur van het managementboek’ WE HEBBEN EEN BELLER’. Hij is momenteel onder meer Voorzitter van Stichting Veerdiensten op de Vecht.
